Hoe dekt u zich in tegen schulden van de overdrager indien u een handelsfonds overneemt?

Verkoop aandelen vs. overdracht handelsfonds

Bij een verkoop van aandelen, wijzigt de vennootschap enkel van aandeelhouder(s). De vennootschap blijft m.a.w. bestaan en staat dus net zoals voorheen in voor de betaling van de bestaande en toekomstige schulden.

Ingeval van een overdracht van een handelsfonds, worden niet de aandelen, maar wel het handelsfonds overgedragen. Enkel dit handelsfonds krijgt m.a.w. een nieuwe eigenaar, maar dit houdt wel in dat de bestaande uitbating van dit handelsfonds op dezelfde manier wordt verder gezet door een andere persoon/personen. De Vlaamse Codex Fiscaliteit definieert de overdracht van een handelsfonds als volgt: “de overdracht in eigendom of in vruchtgebruik, van een geheel van goederen, samengesteld uit onder meer elementen die het behoud van de clientèle mogelijk maken, die voor de uitoefening van een vrij beroep, ambt of post of een industrieel, handels- of landbouwbedrijf worden aangewend, evenals de vestiging van een vruchtgebruik op dezelfde goederen”.

Het gaat dus bvb om het klantenbestand, de activa, de lopende overeenkomsten (zoals bvb de lopende huurovereenkomst), de voorraden, het meubilair etc. met het oog het effectief kunnen verderzetten van de handel. Om deze reden zal de overdracht van enkele losse onderdelen doorgaans niet voldoende zijn om onder deze definitie te vallen.

De overdrager die het handelsfonds verkocht heeft, blijft op zijn beurt zelf instaan voor de bestaande schulden. Hierop geldt evenwel één belangrijke uitzondering: de overnemer van het handelsfonds kan in bepaalde gevallen voor fiscale en sociale schulden immers wél hoofdelijk aansprakelijk gesteld worden samen met de overdrager.

Hoe kan je vermijden dat je aangesproken wordt voor schulden van de overdrager?

Voornoemde hoofdelijke aansprakelijkheid kan ver gaan, en meerdere soorten schulden omvatten (BTW, roerende voorheffing, onroerende voorheffing, bedrijfsvoorheffing, patronale bijdragen, werknemersbijdrage, sociale bijdrage van zelfstandigen, etc.)

De overnemer kan deze nadelige gevolgen evenwel volledig vermijden door bij de registratie van de overnameovereenkomst geldige certificaten te voegen waaruit blijkt dat de overdrager van het handelsfonds geen openstaande fiscale en sociale schulden heeft.

Meer in het bijzonder betreft het certificaten van:

• BTW en directe belastingen

• RSZ

• Sociale kas van zelfstandigen

• Vlabel

die telkens 30 dagen geldig zijn. Het is - gelet op deze beperkte geldigheidsduur - belangrijk dat deze certificaten zo snel mogelijk en telkens samen met een afschrift van de overnameovereenkomst geregistreerd worden bij het bevoegde registratiekantoor. Vanaf dat moment is de overname immers meteen tegenstelbaar en loopt de overnemer niet langer het risico hoofdelijk aansprakelijk te kunnen worden gesteld.

Meldingsplicht overdracht handelsfonds

Kan één van de voormelde certificaten niet worden afgeleverd en willen overdrager en overnemer toch met elkaar in zee gaan maar vanzelfsprekend de hoofdelijke aansprakelijkheid van de overnemer vermijden? Dan moet de overdracht van het handelsfonds ter kennis gebracht worden aan de fiscus (BTW en / of directe belastingen en/of Vlaamse Belastingsdienst) alsook aan de inningsinstellingen (RSZ en / of sociaal verzekeringsfonds).

Let wel: deze overdracht is slechts tegenwerpelijk aan deze instanties na verloop van de maand die volgt op die waarin een eensluidend afschrift van de akte tot overdracht of vestiging ter kennis is gebracht aan deze instanties. Met andere woorden:

• tot na het verstrijken van de volledige maand die volgt op de maand van de kennisgeving, is de overdracht niet tegenstelbaar;

• als er geen (correcte) melding wordt gedaan aan deze instanties, dan begint de termijn nooit te lopen, en is de overdracht niet tegenstelbaar aan hen.

Dit heeft als gevolg dat de desbetreffende instantie kan handelen alsof de overdracht niet plaatsgevonden heeft. Als er schulden waren ten aanzien van deze instanties, kan men dus bijvoorbeeld in voornoemde periode nog beslag leggen op bepaalde goederen, niettegenstaande deze deel uitmaakten van de overdracht van het handelsfonds, en dit tot beloop van het bedrag van de overnameprijs dat reeds betaald werd. Je hebt er dus alle belang bij om als overnemer voornoemde instanties zo snel mogelijk correct te informeren.

Nog enkele tips

De aanwezigheid van de certificaten is dus een absolute must bij de overdracht van een handelsfonds. Dring er bij de overdrager dan ook zeker op aan dat hij deze certificaten tijdig bezorgt en zorg dat deze nog geldig zijn op het moment van registratie van de overnameovereenkomst (waarbij ze als bijlage moeten worden toegevoegd). Kan de overdrager deze niet tijdig bezorgen, laat dan een opschortende voorwaarde tot het bekomen van de certificaten opnemen in de overnameovereenkomst.

Als bepaalde certificaten niet bezorgd kunnen worden (omdat de overdrager schulden heeft) en wil je het handelsfonds toch overnemen, dan heb je er alle belang bij om de kennisgeving van de overdracht zo snel mogelijk te doen aan de desbetreffende instanties én nog geen enkel bedrag te betalen alvorens de periode van niet - tegenstelbaarheid verstreken is. De hoofdelijke aansprakelijkheid is immers beperkt tot het bedrag dat reeds betaald werd. Als nog geen bedrag betaald werd, dan kan je dus niet hoofdelijk aansprakelijk gesteld worden.

Uit dit alles blijkt in ieder geval het belang van een goede begeleiding bij de overname van een handelsfonds. Laat je hieromtrent dus zeker adviseren door één van onze specialisten en bekijk alvast ook nog even deze aandachtpunten!