In welke gevallen heb je als eigenaar van een huis of appartement recht op een vermindering of een vrijstelling van onroerende voorheffing?

Vermindering van onroerende voorheffing op basis van jouw gezinssituatie als eigenaar van een woning of appartement

1. Vermindering voor kinderbijslaggerechtigde kinderen

Als eigenaar van een woning, heb je recht op een vermindering van onroerende voorheffing wanneer je op 1 januari van het desbetreffende aanslagjaar minstens twee kinderen hebt die recht geven op kinderbijslag en die hun domicilie hebben op het adres van de woning.

Heb je als eigenaar van een woning één kind dat 6 punten heeft op de medisch-sociale schaal of een invaliditeit heeft van minstens 66%, dan telt dit kind mee als twee kinderen zodat je ook in dat geval als eigenaar aanspraak kan maken op een vermindering van onroerende voorheffing én een vermindering voor personen met een handicap zoals hierna nader wordt uitgelegd.

Deze vermindering wordt automatisch toegekend, je hoeft hier als eigenaar geen aanvraag voor in te dienen.

2. Vermindering voor personen met een handicap

Ook als eigenaar van een woning waarin een persoon met een handicap gedomicilieerd is op 1 januari van het desbetreffende aanslagjaar, geniet je van een vermindering van onroerende voorheffing. Wel moet er aan een aantal voorwaarden voldaan zijn.

Zo moet de handicap - die een invaliditeit inhoudt van minstens 66% - vastgesteld zijn voor de leeftijd van 65 jaar. Daarnaast moet er sprake zijn van een vermindering van het verdienvermogen (tot 1/3de of minder) en een vermindering van de zelfredzaamheid van minimum 9 punten.

Ook hier wordt de vermindering automatisch in rekening gebracht op jouw aanslagbiljet, je moet hiervoor geen aangifte indienen.

3. Vermindering voor oorlogsslachtoffers

Is er in jouw woning op 1 januari van het desbetreffende aanslagjaar een oorlogsslachtoffer gedomicilieerd, dan kan je ook aanspraak maken op een vermindering van onroerende voorheffing voor die woning.

Enkel militairen van de oorlog 1914-1918, militairen en burgers van de oorlog 1940-1945, de oorlog in Korea (onder bepaalde voorwaarden) en militairen die een opdracht vervulden in het kader van de NAVO, de V.N. of die erkend werden door de Ministerraad worden beschouwd als oorlogsslachtoffers. Een bijkomende voorwaarde houdt in dat deze persoon 100% invalide moet zijn.

In dit geval moet je als eigenaar éénmalig een vermindering van onroerende voorheffing aanvragen aan de Vlaamse Belastingsdienst, de daaropvolgende jaren wordt de vermindering automatisch in orde gebracht op jouw aanslagbiljet.

Vermindering van onroerende voorheffing op basis van de toestand of het gebruik van de woning of het appartement

Daarnaast zijn er nog verminderingen die geen betrekking hebben op de persoon, maar op de woning waarvan men eigenaar is.

1. Vermindering in geval van een bescheiden woning

In het geval dat het totale, niet-geïndexeerde, kadastraal inkomen van jouw onroerende goederen die in Vlaanderen gelegen zijn maximum 745 euro bedraagt, kom je als eigenaar in aanmerking voor een vermindering van 25% van de onroerende voorheffing voor de woning waarin je op 1 januari van het desbetreffende aanslagjaar gedomicilieerd bent. Deze vermindering wordt automatisch toegekend.

Deze vermindering kan - voor een periode van vijf jaar - verhoogd worden tot 50% indien het om een nieuwbouwwoning - die je zelf hebt laten bouwen of nieuw aangekocht hebt - gaat. Deze bijkomende vermindering moet éénmalig worden aangevraagd, daarna wordt ze voor de daaropvolgende jaren automatisch in rekening gebracht.

2. Vermindering in geval van een energiezuinige woning

Ook eigenaars van nieuwbouwwoningen of woningen die gelijkgesteld zijn met nieuwbouw en eigenaars van woningen die ingrijpend energetisch gerenoveerd zijn, komen in aanmerking voor een vermindering van onroerende voorheffing.

Een vaak gehoorde term hierbij zijn de zogenaamde BEN-woningen of BEN-gebouwen, waarbij BEN de afkorting is voor “bijna-energieneutraal”. Dit zijn woningen of gebouwen die een voldoende laag E-peil hebben en bovendien aan diverse EPB-eisen voldoen.

De vermindering qua onroerende voorheffing is afhankelijk van wanneer de bouwvergunning werd aangevraagd, of het over een nieuwbouw of een ingrijpende energetische renovatie gaat en hoeveel het E-peil - dat je kan aflezen op het energieprestatiecertificaat of EPC - bedraagt op 1 januari van het desbetreffende aanslagjaar. De toekenning van deze vermindering gebeurt ook hier automatisch.

3. Proportionele vermindering in geval van leegstand

Staat een ongemeubelde woning tijdens het desbetreffende aanslagjaar in totaal minstens 90 dagen leeg, dan kom je in aanmerking voor een proportionele vermindering van de bijhorende onroerende voorheffing. Let wel: staat de woning meer dan 12 opeenvolgende maanden leeg, dan zal je als eigenaar moeten kunnen bewijzen dat deze leegstand onvrijwillig is.

Deze proportionele vermindering geniet je niet automatisch, hiervoor moet je een aanvraag indienen bij de Vlaamse Belastingsdienst.

4. Vermindering in geval van sociale huisvesting

Ben je eigenaar van een woning die via een sociaal verhuurkantoor verhuurd wordt of die als sociale woning wordt verhuurd, dan kan je hiervoor genieten van een verlaagd tarief wat betreft de onroerende voorheffing. Ook hier moet je een aanvraag indienen bij de Vlaamse Belastingsdienst om hier aanspraak op te kunnen maken.

Wanneer heb je recht op een vermindering van onroerende voorheffing voor bedrijfsvastgoed?

Ben je eigenaar van een leegstaande, niet-gemeubileerde bedrijfsruimte - onbebouwde gronden en gemeubelde gebouwen (behoudens beperkte uitzonderingen) komen dus niet in aanmerking - die geen inkomsten opbrengt? Dan kan deze zure appel toch wat zachter gemaakt worden door de mogelijkheid tot het bekomen van een proportionele vermindering van de onroerende voorheffing.

Dit is mogelijk indien deze improductiviteit:

• minstens 90 dagen aanhoudt

• niet langer duurt dan 12 maanden (tenzij in geval van onteigening, ramp, overmacht, niet-afgehandelde erfenisprocedure of verbouwing/renovatie met een sociaal of cultureel doel die uitgevoerd wordt door een sociale woonorganisatie of in opdracht van een overheid)

• onvrijwillig is; je mag als eigenaar dus niet bewust hebben gekozen voor een situatie van leegstand

Ook indien je eigenaar bent van een bedrijfsruimte die niet gebruikt kan worden doordat ze door een ramp volledig of gedeeltelijk vernield is, kom je voor een dergelijke proportionele vermindering in aanmerking.

Je kan de proportionele vermindering - die wordt berekend in verhouding tot het aantal maanden improductiviteit - bekomen door bezwaar in te dienen bij de Vlaamse Belastingsdienst nadat je het bijhorende aanslagbiljet hebt betaald en dit tot 31 maart van het jaar dat volgt op dat aanslagjaar.

Wanneer heb je recht op een vrijstelling van onroerende voorheffing voor een huis, appartement of bedrijfsgebouw?

Voor sommige woningen word je als eigenaar - tijdelijk - vrijgesteld van onroerende voorheffing.

1. Vrijstelling onroerende voorheffing verbouwing handelspand tot woning

Heb je een (voormalig) handelspand gekocht en ben je van plan dit te verbouwen tot een woning, dan kan er een tijdelijke vrijstelling van onroerende voorheffing bekomen worden.

Deze vrijstelling kan sinds het aanslagjaar 2019 genoten worden in volgende situaties:

• onroerende goederen die gebruikt worden voor een kleinhandel activiteit, gelegen in een winkelarm gebied, die op grond van een geldige omgevingsvergunning - tenzij hiervoor een vrijstelling geldt - worden verbouwd tot één of meerdere woning(en).
  De reden waarom deze stimulans werd ingevoerd, is omdat er zo meer betaalbare woningen bijkomen in de stad.
  

• de bovenverdiepingen (of gedeelten hiervan) van panden die gelegen zijn in een kernwinkelgebied die – op grond van een geldige omgevingsvergunning, tenzij hiervoor een vrijstelling geldt - omgebouwd worden tot één of meerdere woning(en) en waarbij het gelijkvloers wordt behouden als (actief) handelspand.
  Wonen boven winkels in de “echte winkelstraten” – nl.: waar een stimulerend beleid inzake kleinhandel wordt gevoerd – wordt hiermee ondersteund.

Het is aan de steden en gemeenten om te bepalen welke delen van hun grondgebied winkelarm gebied dan wel kernwinkelgebied zijn opdat deze regeling zou kunnen worden toegepast.

De vrijstelling wordt vervolgens verleend voor een periode van 5 jaar vanaf het aanslagjaar dat volgt op het jaar van effectieve bewoning. Dit laatste blijkt uit de inschrijving in het bevolkings- of vreemdelingenregister. De bewoning moet dan wel gebeuren binnen de vijf jaar na de voorlopige oplevering van de ombouwwerken.

Het is aan de steden en gemeenten om te bepalen welke delen van hun grondgebied winkelarm gebied dan wel kernwinkelgebied zullen zijn opdat deze regeling zou kunnen worden toegepast.

2. Sloop en vervanging van verwaarloosde, ongeschikte of onbewoonbare onroerende goederen

Sloop je een woning of bedrijfsruimte die leegstaat of verwaarloosd is en vervang je deze door één of meerdere nieuwe woningen of bedrijfsruimten, dan kan ook in dat geval genoten worden van een vrijstelling van onroerende voorheffing.

Belangrijk is dat

• de desbetreffende bedrijfsruimte in dat geval op de gewestelijke inventaris van leegstaande of verwaarloosde bedrijfsruimten stond of de desbetreffende woning in dat geval op de gewestelijke inventaris van ongeschikte of onbewoonbare woningen stond;

• de desbetreffende woning of bedrijfsruimte wordt gesloopt en vervolgens wordt vervangen door één of meerdere nieuwe woningen of bedrijfsgebouwen;

• er een omgevingsvergunning werd afgeleverd of een meldingsakte werd opgemaakt voor de sloop- en bouwwerken;

De vrijstelling - die je moet aanvragen - geldt voor een periode van 5 jaar vanaf het aanslagjaar dat volgt op het jaar dat de woning of bedrijfsruimte niet meer opgenomen is op de gewestelijke inventaris van leegstaande of verwaarloosde bedrijfsruimten, dan wel op de gewestelijke inventaris van ongeschikte of onbewoonbare woningen. Let wel: het bedrag van de vrijstelling wordt beperkt tot € 1.000 per nieuwe woning of € 4.000 voor een nieuwe bedrijfsruimte.